İhbar Tazminatı Nedir?
İhbar tazminatı, iş sözleşmesinin işçi veya işveren tarafından feshedilmesi durumunda, diğer tarafa haber verme yükümlülüğüne uymayan tarafın ödemesi gereken bir tazminat türüdür. İş Kanunu'na göre, işçi veya işveren, iş sözleşmesini sona erdirmeden önce belirli bir süre önceden karşı tarafa bildirimde bulunmalıdır. Bu süreye ihbar süresi denir ve bu süreye uymayan taraf, karşı tarafa bu sürenin ücreti kadar tazminat ödemek zorundadır. Bu tazminata ihbar tazminatı denir.
İşveren, İşçiden İhbar Tazminatı Talep Edebilir mi?
Evet, ihbar tazminatı sadece işverenin işçiye ödemesi gereken bir yükümlülük değildir. Aynı zamanda işçi de bazı durumlarda işverene ihbar tazminatı ödemek zorunda kalabilir. Bu durumda işçinin işverene, ihbar süresine uymadan işten ayrılması söz konusu olur. İhbar tazminatının amacı, her iki tarafın da işten ayrılma veya işten çıkarma niyetini makul bir sürede karşı tarafa bildirmesini sağlamaktır.
İhbar Süresi Nasıl Belirlenir?
İhbar süresi, işçinin işyerindeki kıdemine göre belirlenir ve belirsiz süreli iş sözleşmelerinde geçerlidir. İhbar süresi, İş Kanunu'na göre şu şekildedir:
6 aydan az çalışmış işçiler için: 2 hafta (14 gün)
6 ay ile 1.5 yıl (18 ay) arası çalışmış işçiler için: 4 hafta (28 gün)
1.5 yıl ile 3 yıl arası çalışmış işçiler için: 6 hafta (42 gün)
3 yıldan fazla çalışmış işçiler için: 8 hafta (56 gün)
Bu süreler asgari olup, iş sözleşmeleriyle artırılabilir. Bildirim şartına uymayan taraf, bu süreye ilişkin ücreti peşin olarak ödemek zorundadır.
İhbar Tazminatına Hak Kazanmanın Şartları Nelerdir?
İhbar tazminatına hak kazanmak için işyerinin İş Kanunu'na tabi olması ve iş sözleşmesinin belirsiz süreli olması gerekir. Tam zamanlı veya kısmi zamanlı çalışma durumunu değiştirmez. Ancak, belirli süreli iş sözleşmelerinde ihbar tazminatı talep edilmesi mümkün değildir, çünkü sözleşmenin bitim tarihi taraflarca bilinir. Ayrıca, kendi isteğiyle işten ayrılanlar, işveren tarafından deneme süresi içinde işten çıkarılanlar veya İş Kanunu'nun 25. maddesi kapsamında işten çıkarılanlar ihbar tazminatına hak kazanamazlar.
İhbar Tazminatı Hesaplaması Nasıl Yapılır?
İhbar tazminatı hesaplaması, işçinin kıdemine göre belirlenen ihbar süresine karşılık gelen brüt ücret üzerinden yapılır. Giydirilmiş brüt ücret, işçiye sağlanan tüm para ve para ile ölçülebilir yan hakları içerir. İhbar süresi, bu brüt ücret üzerinden hesaplanarak tazminat miktarı belirlenir.
İhbar Tazminatından Ne Tür Kesintiler Yapılır?
İhbar tazminatı hesaplandıktan sonra bu tutar üzerinden gelir vergisi ve damga vergisi (%0,759) kesintisi yapılır. Bu kesintiler, işçinin alacağı net ihbar tazminatı miktarını belirler.